کد مطلب:31850 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:655
امر به معروف و نهی از منكر را ترك نكنید. اگر چنین كردید، خداوند امر- زندگی و جامعه- شما را به اشرار می سپارد و در آن صورت هرچه علیه آن تبهكاران دعا كنید، دعایتان مستجاب نمی شود. امر به معروف و نهی از منكر در بسیاری از آیات شریفه قرآن، با تاكید و صراحت كامل از وظایف بسیار مهم گروهی از افراد جامعه شمرده شده است. به عنوان نمونه به این آیه مباركه توجه كنیم: ولتكن منكم امه یدعون الی الخیر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنكر و اولئك هم المفلحون[1]. باید از میان شما مسلمانان، گروهی دیگران را به خیر [صفحه 158] دعوت كنند و امر به معروف و نهی از منكر نمایند و البته آن گروه رستگار و نیكبخت هستند. مردی به حضور حضرت رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم رسید و پرسید: كدام عمل برترین و بهترین اعمال است؟ آن چناب پاسخ داد: ایمان به خداوند. مرد پرسید: پس از آن كدام عمل بالاتر است؟ آن حضرت فرمود: پیوستن به خویشاوندان. دوباره پرسید: پس از آن؟ و حضرت جواب داد: امر به معروف و نهی از منكر. سپس آن مرد پرسید: مبغوض ترین و بدترین كار نزد خدا كدام است؟ پیامبر پاسخ داد: شرك به خداوند. و پرسید: پس از آن كدام كار بدترین است؟ حضرت فرمود: گسستن از خویشاوندان و بالاخره پرسید: پس از آن چه؟ آن جناب جواب داد: امر به منكر و نهی از معروف![2]. حضرت امیرالمومنین در بیان اهمیت این مطلب فرمود: تمام اعمال نیك و همچنین جهاد در راه خدا، نزد كاری چون امر به معروف و نهی از منكر همچون كمتر از قطره ای در برابر اقیانوس است؟[3]. غفلت از امر به معروف و نهی از منكر، پیامدهای بسیار بدی دارد كه به برخی از آنها اشاره می كنیم. پیامبر خدا فرمود: چه حال و روزی خواهید داشت آن زمان كه زنان شما بدكاره شوند و جوانانتان فاسق گردند، و این مصیبت زاییده آن است كه امر به معروف نكرده اید و نهی از منكر ننموده اید. [صفحه 159] مردم عرض كردند: یا رسول الله! آیا چنان مصیبتی دامنگیر جامعه می شود؟ حضرت فرمود: آری، و از آن بدتر هم می شود. چه حالی خواهید داشت آن زمان كه به جایی می رسید كه به بدی و زشتیها امر می كنید و از نیكیها بازمی دارید. مردم با شگفتی بیشتری پرسیدند: به راستی چنان خواهد شد؟ و آن حضرت با تاسف فرمود: و بدتر از آن هم می شود، و آن این كه كارتان به جایی می رسد كه دیگر ناپسندیها و زشتیها را خوب و پسندیده می بینید و خوبیها و پسندیده ها را زشت و نازیبا می شمارید.[4]. مهمترین و بدترین ثمره ی شوم ترك امر به معروف و نهی از منكر همان است كه حضرت علی علیه السلام از قول پیامبر نقل فرموده است، آن حضرت فرمود: تا زمانی كه امر به معروف و نهی از منكر و نیز تعاون در انجام نیكیها در میان مردم رایج باشد، زندگی خوبی خواهند داشت، اما وقتی كه این امور را ترك نمایند بركتها از زندگی ایشان محو می شود و گروههایی از تبهكاران آنها بر گروه دیگر از نیكوكاران تسلط می یابند و در آن صورت نیكان جامعه نه در زمین و نه در آسمان یار و یاوری نخواهند داشت.[5]. عقوبت همگانی در ترك امر به معروف و نهی از منكر در بیاین روشن از حضرت علی علیه السلام آمده است: هان ای مردم! خداوند عموم مردم را به خاطر گناه [صفحه 160] عده ای دیگر عذاب نمی كند، البته تا آن زمان كه آن گروه گناهكار در خفا و پنهانی گناه كنند و عموم مردم از گناهان آنان آگاه نشوند. اما اگر گناهكاران آشكارا مرتكب منكر شدند و مردم خونشان به جوش نیامد و به مقابله با آن گناه برنخاستند عقوبت خداوند گریبان هر دو گروه را فرامی گیرد.[6]. امام باقر علیه السلام در همین باره فرمود: خداوند به حضرت شعیب وحی فرمود كه من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم كرد، چهل هزار نفر از بدكاران و شصت هزار نفر از نیكوكاران. جناب شعیب عرض كرد: خداوندا! بدكاران را شایسته است كه عذاب می كنی، اما نیكوكاران را چرا. خداوند به حضرت شعیب وحی فرمود كه من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم كرد، چهل هزار نفر از بدكاران و شصت هزار نفر از نیكوكاران. جناب شعیب عرض كرد: خداوندا! بدكاران را شایسته است كه عذاب می كنی، اما نیكوكاران را چرا؟ خداوند وحی كرد: عذاب نیكوكاران از آن روست كه با گناهكاران سازش كردند و در مقابل گناه آنان نایستادند و از خشم و غضب من خشمگین و غضبناك نشدند.[7]. با وجود اینهمه تاكید بر امر به معروف و نهی از منكر، این كار بس مهم به عهده همه كس واگذار نشده است و گروهی خاص مامور به انجام آن هستند. چنانچه نقل است كه از امام صادق پرسیدند: آیا امر به معروف و نهی از منكر بر همه واجب است؟ امام علیه السلام فرمود: خیر. پرسیدند: چرا بر هه واجب نیست؟ فرمود: این امر مهم بر عهده ی كسی است كه توانمند باشد و مردم از او اطاعت كنند و همچنین به موارد [صفحه 161] معروف و منكر معرفت داشته باشد، آدم ناتوانی كه خودش هم راه یافته نیست و نمی داند آیا به باطل امر می كند یا از حق نهی می نماید و یا برعكس، چگونه می تواند عهده دار این مهم باشد؟ دلیل بر درستی این سخن هم در كتاب آمده است كه می فرماید:«باید چنان باشد كه گروهی از شما مردم را به خیر و خوبی دعوت كنند، امر به معروف نمایند و نهی از منكر كنند.» این آیه شریفه به گروه خاصی دستور می دهد كه عهده دار این امر باشند.[8]. آخرین مطلب در این باب، آن است كه امام صادق علیه السلام فرمود: امر به معروف و نهی از منكر فقط درباره دو گروه باید انجام گیرد: مومنی كه با این كار به خود آید و جاهلی كه نمی دانسته و بداند. اما درباره كسی كه سركش است و بی خبر و شلاق و شمشیر به دست دارد و گفتن سخن حق به او بی اثر، لزومی به امر به معروف و نهی از منكر نیست.[9]. البته خداوند از زبان گروهی از بنی اسرائیل كه گروه دیگری را موعظه می كردند، چنین می فرماید: هنگامی كه گروهی به آنان گفتند: چرا قومی را كه خداوند هلاكشان می سازد یا عذابش می كند، موعظه می كنید؟ در پاسخ گفتند: برای آنكه دیگر برای آنان نزد خدا عذری نماند و شاید كه پروا پیشه كنند.[10]. [صفحه 164]
و لا تتركوا الامر بالمعروف و النهی عن المنكر فیولی الله امركم شراركم ثم تدعون فلایستجاب لكم علیهم.
صفحه 158، 159، 160، 161، 164.